Ben mucizelere de sürprizlere de inanırım. Her gün bana sunulan yirmi dört saat benim için sürprizdir. Yirmi dört saatin her saniyesi, içinde bir sürpriz barındırır. Yaşam, iç içe geçmiş, biri diğerini doğuran ve asla bir öncekine benzemeyen sürprizlerle örülü. Sığlıktan, rutinden uzak bir hayatı katlanmaya değer kılan ve renklendiren her olay sürprizdir. Hayat, sürprizlerle dolu, hayat sürprizlerle kaim.

Karaman’ın Paşabağı (Göves) köyünde bir ağaç gördüm. Dik değil, yataydı. Ağaçların kökü toprağın derinliklerinde, gövde ve dalları yukarıda olur. Bitkiler, ışık kaynağının yönüne doğru uzarlar. Güneşe ulaşmaya çalışırlar. Yatay ağaç kayalar arasında boy vermişti. Bu nedenle dikkatimi çekti. Yatay ağaç olur mu? Demek ki yatay ağaç oluyormuş.

Ağacın yataydı ama dalları kayalardan aşağı yere doğru sarkıyordu. Sarmaşık değildi, tutunarak uzamayan cinstendi. 100 yaşından büyüktü. Bir yalnız ağaçtı ve bir sincabın sakladığı çekirdekten büyümüştü. Cinsi kayısıydı.

Hâlâ meyve veriyormuş, bu yıl don vurmuş. Çiçekleri çağla olmaya fırsat bulamadan soğuktan yanmış. Demek ki soğuk da yakarmış.

Kayısı ağacıyla karşılaşmam sürpriz oldu. Hiç programımda yokken bir grup arkadaşla birlikte geziye katılmış, kıyafetim uygun olmamasına rağmen tepelere tırmanmıştım. Mucize dedikleri şey, sürpriz şekilde karşıma çıktı. Doğa zaten her şeyi ile mucize değil mi?

Cemal Süreya’nın “Ölüm geliyor aklıma birden ölüm / Bir ağacın gövdesine sarılıyorum.) dizelerini hatırladım. Yalnız ağaca sarılmak bir yana, dokunamadım bile. Bulunduğu yere çıkmam mümkün değildi. Başımın iki metre kadar üzerindeki dalları bu yıl meyvesizdi. Karaman’ı etkileyen don, kayısıyı da vurmuştu. Vurulmak için sebep çok. Aşk da vurur, kurşun da, don da. İnsan en çok güveninden vurulur. Demek ki vurulmanın da binbir çeşidi varmış.

Gövdesine sarılamasam da dallarına dokunamasam da meyvesini tadamasam da tanık olduğum mucizeden payıma düşeni fazlasıyla aldım. Kayısı ağacını uzun uzun seyrettim. O anlattı, ben dinledim.

Karaman’ın heyelan nedeniyle yıllar önce boşaltılan Paşabağı (Göves) köyünün Hisar adı verilen ve bir masal ülkesinin karanlık labirentlerini anımsatan mağaralarının girişine yakın bir noktada mucize ağacı gördüm. İlk Çağ’a ait görüntülerin büyüsüne kapılmışken, mağaraların yalnız muhafızı kendini fark ettirdi.

Bir sincap bir kayısı çekirdeğini kayaların arasına saklamış. Sincaplar sakladıkları yiyeceklerin yerini unuturmuş. Sakladıkları ceviz, pelit veya çekirdeklerin yüzde bir veya ikisini bulabilirmiş.

Aç gözlülük işte; sadece insanlara özgü değil. Sakla, sakla, sonra sakladığını bulama. Biriktir, biriktir, biriktirdiğini yiyeme. Bu sincabın sakladığı çekirdek koca bir ağaç olmuş, ne mübarek, ne bereketli.

Dağlar gibi istiflenen nice servetler var ki, kimseye hayretmeden kibrit çöpü misali yanıp kül oluyor. Amelsiz ilim, meyvesiz ağaç, kalpsiz beden, balsız arı, tohumsuz tarla, alevsiz meşale gibi.

Şeyh Sadi Şirazi, Gülistan adlı eserinde şöyle der:

“İki insan boş yere sıkıntı çekti, faydasız uğraştı; biri kazanıp yemedi, diğeri öğrenip de amel etmedi.”

Paşabağı gezimizi organize eden ve bölge hakkında geniş bilgisi olan Abidin Tekinbay’a, mağara yerleşimlerinin üstündeki ağacı sordum. İnsan eliyle dikilmesi mümkün olmayan bir noktadaki ağacı parmağımla gösterdim.

Mucize Ağaç

Abidin Tekinbay, ağacın cinsinin yabani kayısı olduğu belirtti. ,“Boyuna, cüssesine bakılırsa belli etmiyor ama bu ağacın yaşı 100’ün üzerinde” dedi.

Benim sorumu, Abidin Tekinbay, çocukken babasına sormuş:

-Bu kayısı burada nasıl büyüdü, kaç yaşında?

Babasının yanıtı şöyle olmuş:

-Bir sincabın sakladığı çekirdekten yetişmiş olmalı. Başka türlü olamaz. Ben çocukken bu ağaç vardı ve meyvesini toplayıp yiyorduk.

Kayısı, kök saldığı yer ve yaşı itibariyle gerçekten mucize ağaç. Anıt ağaç olabilir. Ama kim, niye ilgilenecek ki? Yeşildere’deki Yunus Meşelikleri bölgesindeki yüzlerce ağacı gündeme getirdim, iki yılda sadece üçünün tescilini yaptırabildim. Oysa bu bölgenin tamamı “Yunus Meşelikleri” adıyla özel koruma alanına dönüştürülebilirdi. Ne merak eden oldu ne ilgilenen. Mermer ocakları ağaçlardan daha değerli görülüyor. Siyasilerin bu taraklarda bezi yok. Onlar için ne önemli ne önemsiz, anlayabilmiş değilim. Karaman’da hizmet yapmayanı övüyorlar, baş tacı yapıyorlar, çalışanı ya kovuyorlar ya dedikoduyla dövüyorlar.

Kayısı

Genetik araştırmalara göre kayısının ana vatanı Orta Asya imiş. Kayısı birçok ülkede yaygın olarak yetiştirilir ve birçok yerde yabani olarak bulunurmuş. Göves’in mucizevi ağacı da yabani kayısıymış. Abidin Tekinbay bu kayısının çok meyvesini yemiş.

Yabani kayısı ağaçları 40 ila 150 yıl arasında yaşarmış. Kayısı kelimesini Arapça’daki zerdalinin iyi ve iri cinsi manasındaki (ḳaysī) sözcüğünden almışız. Bu sözcük Arapça “kıyaslama, ölçme” anlamındaki (ḳays) sözcüğünden türetilmiş. Türkiye'nin bazı bölgelerinde kayısıya zerdali de denir. Zerdali kelimesinin kökeni Farsça ve sarı erik demek.

Ermenistan'ın geleneksel çalgısı “duduk” kayısı ağacından yapılırmış. Duduk ustası Civan Gasparyan’ı bir kez olsun dinlemenizi öneririm. Yaklaşık 10 metreye kadar uzayabilen kayısı ağacı gülgiller ailesinin bir üyesiymiş.

Ben kayısının pembemsi ve beyaz renkli çiçeklerini seyretmeyi çok severim. Kayısının her halini severim: çağlası, olgunu, kurusu, kompostosu, marmelatı, reçeli, pestili, nektarı ve yemeği sevdiğim yiyecekler listemdedir. Kayısı meyvesinin kokusu da sevdiğim kokulardandır.

Kayısı Malatya ile özdeşleşmiş bir meyvedir. Karaman’ın komşusu Mut ilçesinde kayısı festivali yapılır. Bu yıl festivalin 63’ncüsü kutlandı.

Sincap

En sevimli hayvanlardan olan sincaplar 14-20 santim aralığında, kıvrımlı kuyruklarıyla dikkat çekerler. Memeli türüne giren sincaplar genel olarak otoburdurlar. Fındık, badem, ceviz, ağaç kabuğu, böcekler ve kuş yavruları gibi çeşitli beslenme yelpazesine sahiptirler. Ağaçlarda yaşarlar. Yaşam süreleri 10 yıldır.

Göves’te ömrü 10 yıl olan bir sincabın kayaların arasına saklayıp bulamadığı çekirdekten yetişen kayısı ağacı 100 yaşını geçmiş. Yolunuz Paşabağı’na düşerse mucizevi ağaca selam vermeden geçmeyin.

Toroslar’da yaşayan Tahtacı Aleviler, ağacı kesmeden önce ağaç kesme gülbengi okurlar:

“Ormana çocuklarımın rızkını temin için gidiyorum. Ekmeğimi, aşımı ormandan çıkartıyorum. Genç fidan kesmiyorum. Kestiğim ağaçlardan af diliyorum. Beni bu dağlarda kazalardan, belalardan koru. Kazancımı kabul eyle. Haram lokma hanemize girmesin. Kötüye, uğursuza yoldaş etme. Yolumuz doğruluk yolu olsun. Doğanın bütün nimetlerine aşk ile!”

Paşabağı’na gitmek için sebep çok: Vadi yürüyüşü, mağaralar, lezzetli pınarlar, temiz hava, doğal dinazor oluşumu, avuçlara yıldız doldurmak, ay ışığında çay içmek… Hiçbir şey olmasa da sincabın diktiği 100 yaşını geçkin yabani kayısı ağacını görmek için gidilir Paşabağı’na. Benden selam söyleyin kayısıya.

Günün Sözü: Mucizeler, kibir dolu kalplere tesir etmez.

Günün Ayeti: Yeryüzünde haksız yere büyüklük taslayanları âyetlerimi anlamaktan uzaklaştıracağım. Çünkü onlar her ne mucize görseler, ona inanmazlar. (Araf Suresi: 146. Ayet)